TAMTO (szkic, 1.)

1.

Przypomniałem sobie okoliczności, w jakich powstało to zdjęcie. Popatrz, zatrzymaliśmy się na parkingu znajdującym się w zakolu wspinającej się lub, jak kto woli, opadającej serpentyną drogi. Odwinąłem kanapkę i zszedłem niżej, stanąłem przy blaszanym prostopadłościanie kosza na śmieci. Po zjedzeniu bułki z masłem, szynką i pomidorem moim zamiarem miało być wrzucenie do pojemnika papieru, w który zawinięte było śniadanie – taka była moja intencja. W pewnej chwili podszedłem do pojemnika bliżej, uchyliłem wieko, zajrzałem do środka.

- Teraz zrób mi zdjęcie! – krzyknąłem z dołu.

Była zdziwiona, słysząc moje zawołanie, ale wyciągnęła z torebki aparat i uchwyciła mnie w momencie penetracji oczami wnętrza śmietnika; w prawej dłoni trzymałem resztkę bułki zawiniętej w pergaminowy papier. Tak właśnie powstało to zdjęcie. Każdy kto spojrzał na nie, uległ wrażeniu, że oto konsumuję posiłek wyciągnięty przed chwilą z otchłani papierzysk, butelek i puszek, całej tej smrodliwej zawartości pojemnika na śmieci.

Miałem ubaw patrząc na wyreżyserowanego siebie przytulającego się do tego śmietnika. Nie wiedziałem, że później wiele razy będę świadkiem podobnych, acz niewyreżyserowanych scen, których bohaterami będzie jakiś bezdomny biedak posilający się tym, co przed chwilą wydobył z pojemnika na śmieci.

Ale to, o czym ci teraz mówię, miało miejsce znacznie później, a jeszcze później pojawiły się nowoczesne, metalowe śmietniki przystosowane do wywozu nieczystości przez przystosowane do tych prac ciężarówki. I wtedy przy tych pokrytych zieloną albo szarą farbach kontenerach pojawili się współcześni nędznicy, nędznicy, których wcześniej, daję ci słowo, nie widziałem, co wcale nie oznacza, że wszystkim wokół powodziło się.

Ale zanim opowiem ci o nich, chciałbym ci powiedzieć, że za sprawą matki nie patrzyłem z szyderczym obrzydzeniem na ludzi ciągnący swój ciężki wózek byle jakiej pracy, nie śmiałem się z brudnych od pasa w górę ciał mężczyzn rozładowujących wagony z kamieniem wapiennym i węglem, nie raził mnie cuchnący odór wlewanego do gardeł piwa pijaczków siedzących na schodkach u wejścia do spółdzielni, nie raził mnie widok podartych rajstop kilku koleżanek chodzących do tej samej klasy, nie przerażała mnie epidemia wszawicy, która wybuchła pewnego razu w szkole, wszawicy, która miała swoje źródło w jednym z domów, który miał wspólną ścianę z oborą, w której trzymano pegeerowskie krowy. Nic mnie nie raziło. Nie miałem odruchów wymiotnych i zawdzięczam to matce.

Ojca z kolei podziwiałem za to, że potrafił zrobić coś z niczego. Masz w szafce jedynie zeskorupiały chleb sprzed kilku dni – ostrożnie kroisz go na grube kromki, wrzucasz do głębokiego talerza wypełnionego mlekiem i rzucasz na patelnię, na rozgrzany, skwierczący tłuszcz, smażysz po obu stronach, przekładasz na talerz, obsypujesz miałkim cukrem i chrupiesz je z taką przyjemnością, jakbyś się objadała kanapką z masłem i baleronem.

A później zdarzało się niejednokrotnie, że mając do wyboru kotlet schabowy z kością, młode ziemniaczki z koperkiem i mizerię, wybierałaś ten smażony, ech, jakże niezdrowy chleb posypany cukrem.

(…)

[22.02.2019, Dobrzelin]