SZTUKA NIEEUROPEJSKA (1)

 

1. Ma Yuan (Chiny, 1160-1225)
Taniec i śpiew (Chłopi wracający z pracy) (ok. 1190-1220)
Muzeum Pałacowe, Pekin

Ma Yuan był chińskim malarzem z czasów dynastii Song. Jego prace, wraz z dziełami Xia Gui, stanowiły podstawę tak zwanej szkoły malarstwa Ma-Xia i są uważane za jedne z najlepszych z tego okresu. Jego prace zainspirowały zarówno chińskich artystów szkoły Zhe, jak i wielkich wczesnych malarzy japońskich - Shubun i Sesshu.

2. Szkoła Rajastani (Indie, XVII-XIX w.)
Dama grająca na tanpurze (ok. 1735)
Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Atelier Kishangarh słynie ze swoich obrazów i wysoce wykończonych, barwionych rysunków na dużą skalę, takich jak ten. Wizerunki kobiety pijącej wino, trzymającej kwiaty lub grającej na instrumencie stały się popularne w malarstwie Radżastanu w pierwszej połowie XVIII wieku, ewoluując częściowo z imperialnych precedensów Mogołów. W tym przypadku wydaje się, że artystka przekształciła się w nayikę, wyidealizowaną indyjską bohaterkę i uosobienie kobiecego piękna. Ubrana jest w dworski strój i klejnoty oraz szarpie strunę swojej tanpury (instrumentu dronowego z rodziny lutni, na którym często grają kobiety) opuszkami palców zabarwionymi henną.

3. Gérard Sekoto (RPA, 1913-1993)
Praczki (ok. 1940-46)
Kolekcja prywatna

Tematami prac Sekoto było otaczające go środowisko, w którym się znalazł. Jednak jedną z wyjątkowych cech wczesnej twórczości Sekoto była ich nieskończona różnorodność. tArtysta zajmował się różnymi tematami, od plotkujących kobiet i dnia prania, po afrykańskie piwiarnie i robotników dojeżdżających do pracy. Doceniał to, co barwne, anegdotyczne i interesujące w tym, co dla bardziej zmęczonych oczu mogło wydawać się pospolite i niewarte uwagi artysty.

4. Wang Shimin (Chiny, ok. 1592-1680)
Krajobraz według obrazu Wang Wei „Śnieg nad rzekami i górami” (1668)
Narodowe Muzeum Pałacowe, Taipei

5. Artysta z dynastii Tang (Chiny, ok. VIII w. n.e.)
Vimalakirti w debacie z bodhisattwą Manjusri (VIII w. n.e.)
Szczegół malowidła ściennego
Jaskinia 103, Dunhuang, prowincja Gansu, Chiny

Wimalakirti jest centralną postacią w buddyjskiej sutrze Wimalakirti Nirdesa, która przedstawia go jako idealnego mahajanistę - świeckiego praktykującego i współczesnego Buddzie Gautamie (VI-V wiek p.n.e.). Nie ma o nim żadnej wzmianki w tekstach buddyjskich aż do czasu, gdy Nagardżuna (I wiek p.n.e. do II wieku n.e.) ożywił nauki mahajany w Indiach.

6. Według Gu Kaizhi (Chińczyk, ok. 345-406)
Nimfa z rzeki Luo (ok. 400 n.e.)
Muzeum Pałacowe, Pekin
„Nimfa rzeki Luo” - prezentowana tutaj w trzech częściach, ze względu na ekstremalną szerokość - ilustruje wiersz napisany przez Cao Zhi (192-232).

Gu Kaizhi - jeden z najbardziej znanych malarzy starożytnych Chin - urodził się w Wuxi w prowincji Jiangsu i po raz pierwszy malował w Nanjing w 364 roku. W 366 roku został oficerem (Da Sima Canjun). Później został awansowany na oficera królewskiego (Sanji Changshi). Był także utalentowanym poetą i kaligrafem. Napisał trzy książki o teorii malarstwa: „O malarstwie”, „Wprowadzenie do słynnych obrazów dynastii Wei i Jin” oraz „Malowanie góry Yuntai”. Jego zdaniem „w malarstwie figuralnym ubrania i wygląd nie były zbyt ważne. Oczy były duchem i decydującym czynnikiem”.

7. Zhang Xuan (Chiny, 713-755)
Wiosenny wypad dworu Tang (ok. 740-50)

Zhang Xuan był chińskim malarzem z dynastii Tang (618-907). Jednym z jego najbardziej znanych obrazów jest „Damy dworu przygotowujące nowo utkany jedwab”, którego pojedyncza kopia została namalowana przez cesarza Huizonga z Song (panującego w latach 1100-1125) na początku XII wieku. Prezentowany obraz jest prawdopodobnie kopią autorstwa Li Gonglina.

[17.10.2024, Toruń]