Archelaos
ok. r. 450 p. n. c.
Archelaos pochodził z Aten lub z Miletu, a ojciec jego miał się nazywać Apollodoros, czy też — jak podają niektórzy — Midon. Był uczniem Anaksagorasa, a nauczycielem Sokratesa. On to pierwszy wprowadził do Aten jońską filozofię przyrody; nazywano go też Archelaosem Fizykiem, ponieważ był ostatnim przedstawicielem filozofii przyrody, którą następnie wyparła filozofia moralna, zapoczątkowana przez Sokratesa. Jest zresztą prawdopodobne, że już Archelaos zajmował się zagadnieniami etycznymi, skoro — jak o tym wiemy — rozstrząsał zagadnienia prawa, piękna i sprawiedliwości, i że od niego przejął te zainteresowania Sokrates, który je sam już w pełni rozwinął i dlatego też został uznany za pierwszego twórcę etyki.
Archelaos uczył, że
dwie są przyczyny powstawania: ciepło i zimno;
że istoty żywe powstały z mułu. Twierdził też, że
nic nie jest ani godziwe, ani niegodziwe z natury, ale tylko z ustanowienia.
A oto jak w zarysach przedstawia się jego system:
woda paruje pod wpływem ciepła, przy czym, kiedy opada w dół i tężeje pod działaniem ognia, wytwarza ziemię, kiedy zaś rozlewa się na wszystkie strony, wytwarza powietrze. Toteż ziemia jest ograniczona przez krążące dokoła powietrze, a powietrze — przez krążący ogień. Zwierzęta rodzą się z rozgrzanej ziemi, która wydziela pokarm w postaci szlamu podobnego do mleka. W taki też sposób ziemia zrodziła ludzi.
Archelaos pierwszy wskazał, że dźwięk powstaje wskutek drgania powietrza, a morza tworzą się w miejscach wgłębionych, wskutek przesączania się wody przez ziemię.
Twierdził też, że słońce jest największą z gwiazd i że wszechświat jest nieskończony.
[11.09.2024, Toruń]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz