SZTUKA - EKSPRESJONIZM NIEMIECKI - XX WIEK

 

1. Magnus Zeller (Niemcy, 1888-1972)

Orator (ok. 1920)

Olej na płótnie

Muzeum Sztuki Hrabstwa Los Angeles

Doświadczenie wojskowe podczas I wojny światowej odmieniło Zellera, który zaczął tworzyć antymilitarne grafiki, a po wojnie dołączył do rewolucyjnej Rady Żołnierzy. Portfolio Zellera Revolutionszeit przedstawia rewolucję, która miała miejsce w Niemczech w latach 1918 i 1919. Zamiast jednak skupiać się na indywidualnych osobowościach, Zeller przedstawia anonimową ludność prowadzoną przez rewolucyjny „typ”, sugerując, że bezimienni są prawdziwymi twórcami wydarzeń historycznych.

2. Karl Jacob Hirsch (Niemcy, 1892-1952)

Martin Buber opłakujący żydowski cmentarz (ok. 1920)

Akwarela na ołówku

Kolekcja Marvina i Janet Fishmanów, Milwaukee WI

Hirsch był synem żydowskiego lekarza z Hanoweru. Weteran I wojny światowej, wkrótce po jej zakończeniu dołączył do radykalnej „Grupy Listopadowej”. Ekspresjonistyczny malarz z talentem literackim, pod koniec lat dwudziestych porzucił malarstwo, aby skoncentrować się na pisaniu. Przetrwał w hitlerowskich Niemczech do grudnia 1934 r., po czym uciekł do Danii, a następnie, po pobycie w Szwajcarii, przybył do Nowego Jorku, gdzie redagował niemieckojęzyczną „Neuen Volkszeitung” („Nową Gazetę Ludową”). W 1945 roku przeszedł na protestantyzm.

3. Albert Birkle (Niemcy, 1900-1986)

Niewidomy przechodzący przez ulicę (1921)

Węgiel drzewny na płótnie

Kolekcja Marvin & Janet Fishman, Milwaukee WI

4. Fritz Burmann (Niemcy, 1892-1945)

Kobieta B. z Worpswede, 87 lat (1923)

Olej i tempera na płótnie

Kolekcja Marvin & Janet Fishman, Milwaukee WI

5. Erich Wegner (Niemcy, 1899-1980)

Żeglarz w porcie (1923)

Gwasz, pędzel i tusz na grubym papierze

Kolekcja Marvin & Janet Fishman, Milwaukee WI

Erich Wegner urodził się w Gnoien w Meklemburgii, a w młodości wraz z rodziną przeprowadził się do Rostocku. Tam pracował jako malarz teatralny, aż w 1918 roku został wcielony do wojska. Po powrocie ze służby uczęszczał do Szkoły Sztuki Użytkowej w Hanowerze, a w 1924 roku otworzył tam własne studio. W 1927 roku wystawiał swoje prace w Stowarzyszeniu Sztuki w Hanowerze, a w 1929 roku wziął udział w wystawie Neue Sachlichkeit w Amsterdamie. Jego prace były rzadko pokazywane w latach 1933-1945, ale pod koniec wojny Wegner został instruktorem w Vollkshochschule w Hanowerze. W ciągu następnych kilku dekad jego prace pojawiały się na licznych wystawach w całej Europie. Retrospektywna wystawa jego prac odbyła się w Stowarzyszeniu Sztuki w Hanowerze w 1970 roku. Wegner zmarł w tym mieście w 1980 roku.

6. Gert Heinrich Wollheim (Niemcy, 1894-1974)

Wyjazd z Düsseldorfu (1919)

Olej na płótnie

Kunstmuseum, Düsseldorf im Rhrenhof

Wollheim był malarzem związanym z Nową Rzeczowością, a później ekspresjonistą, który pracował w Ameryce po 1947 roku. Urodził się w Dreźnie-Loschwitz i studiował w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Weimarze w latach 1911-1913, gdzie jego instruktorami byli Albin Egger-Lienz i Gottlieb Forster. W latach 1914-1917 służył w wojsku podczas I wojny światowej, gdzie został ranny. Po wojnie mieszkał w Berlinie do 1919 roku, gdzie Wollheim, Otto Pankok, Ulfert Lüken, Hermann Hundt i inni stworzyli kolonię artystów w Remels (Fryzja Wschodnia).

7. Conrad Felixmüller (Niemcy, 1897-1977)

Chłopiec z gazety (1928)

Olej na płótnie, 105 x 75 cm.

Staatliches Lindenau Museum, Altenburg

Chłopiec z gazety trzyma egzemplarz Arbeiter-Illustrierte Zeitung, ilustrowanego tygodnika robotniczego, który do 1931 roku osiągnął nakład 500 000 egzemplarzy.

8. Rudolf Schlichter (Niemcy, 1890-1955)

Portret Karoli Neher (1929)

Olej na płótnie

Märkisches Museum, Berlin

Karola Neher była znaną aktorką w Niemczech w okresie międzywojennym i zagrała Polly Peachum w filmowej adaptacji hitu teatralnego „Opera za trzy grosze” Kurta Weilla i Bertholda Brechta z 1931 roku. Neher była również przez pewien czas kochanką Brechta. Jako sympatyczka komunizmu, Neher uciekła do Moskwy ze swoim drugim mężem Anatolem Beckerem w 1934 roku. Tam stali się ofiarami stalinowskich czystek, Becker został stracony przez rozstrzelanie w 1937 roku, podczas gdy Neher została skazana na dziesięć lat obozu pracy. Zmarła na tyfus w obozie w 1942 roku w wieku 41 lat.

[26.02.2025, Toruń]