DRÓŻKI DONIKĄD (8)

(...)

Nie zrozumiał. Jakże tak, "donikąd"? Każda z dróg zawsze gdzieś prowadzi, także i ta moja.

- Zatrzymajmy się, gospodarzu. Ja względem tych dróg rozstajnych.

Stary nic nie odpowiadając, wstrzymał klacz. Odsypał z jutowego do skórzanego worka kilka solidnych garści obroku; ten skórzany worek zawiesił w taki sposób na końskiej szyi, aby klacz mogła swobodnie sięgnąć pyskiem po karmę.

- Prawda, podkarmimy Bursztynkę - wyrzekł z satysfakcją.

Ernest zeskoczył z wozu, prostował kości, potem sięgnął do wewnętrznej kieszeni kurtki po papierosy. Poczęstował starego. Zapalili.

- Panie gospodarzu, jak może droga prowadzić donikąd?

- Donikąd, panie... hm... na przykład w głębię lasu, ku bagnom; może się taka dróżka skończyć u rzeki, w pustym polu. Lepiej już trzymać się tej, w którą wjechaliśmy.

- Obawia się pan czegoś?

- Czy się boję? Po próżnicy wolę nie jechać tam, gdzie mnie nie potrzeba.

Zamilkł tajemniczo. Przystąpił do klaczy i przesunął dłonią, w której nie trzymał papierosa po jej kształtnym, ciepłym pysku.

- Opowie mi pan coś o tych dróżkach?

Stary zaciągnął się mocno papierosowym dymem o spojrzał na "miastowego" spode łba.

- Ach, pan pisarz, zachciewa się panu opowieści.

- Powiedzmy, że jestem ciekaw.

- Cztery z tych dróg prowadzi do lasu, ta, w którą wjechaliśmy również. A ta pierwsza z lewej doprowadziłaby nas w bagna. Bywają śmiałkowie, co za kaczkami tam gonią, ale to źli ludzie; potrafią ptaka ubić, gdy ten siedzi na gnieździe. Był taki jeden, co po cichaczu nad ranem wlazł z flintą w te bagna. Szczęściem nazajutrz odnalazł go jeden z wczasowiczów, który sam zgubił drogę. Kłusownik był ledwo żywy. Bagno wciągnęło go po szyję. Za mniej niż pół dnia nie byłoby chłopa i nikt nie wiedziałby, gdzie ma swój grób.

- Tę rozumiem... donikąd... niemal do śmierci, a pozostałe?

- Weźmy tę pierwszą na prawo. Niby niestraszna. Chadzają nią grzybiarze, bo tam grzybów mnóstwo, zwłaszcza koźlaków i prawdziwków. Ale mało kto wie albo pamiętać nie chce, że kiedy w nią wejdziesz, nie dalej niż cztery razy po sto kroków, nad samą drożyną rośnie stary, rozłożysty dąb, którego poskręcane ramiona obejmują całą ścieżkę. I tam właśnie, niewysoko nad ziemią, na jednym z tych ramion obwiesiła się młoda dziewczyna, wcześniej popsuta przez niemieckiego żandarma... bo to, panie miastowy, za okupacji było.

- I znów śmierć na kolejnej drodze - zauważył Ernest.

- A będzie tego więcej, panie. Kolejna odnoga też ze śmiercią związana. Na niej to hitlerowce ubili żydowską rodzinę, co to szukała schronienia u leśniczego... no, ani pana, ani pana leśniczego Smulskiego nie było wtedy na świecie, ale ja, choć brzdąc w zdartych porciętach, żyłem już wtedy i pamiętam jak przez zaćmę, jak okoliczni chłopi wykopali tamtej szóstce grób. Po chrześcijańsku ich pochowali, bo jakże można było inaczej w tamten czas, i krzyż z brzozowych rózg postawili, że niby ta ziemia co mchem porosła, chrześcijan skrywa. Ot i kolejna dróżka donikąd, no chyba że do śmierci.

- A ta najbliższa naszej, gospodarzu?

Stary zastanowił się przed odpowiedzią. Korzystając z tej zadumy, podszedł do tyłu wozu; wyjął stamtąd plastykowe wiadro z pokrywką. Przeszedł z nim do kasztanki, przytrzymał je pod klaczy pyskiem.

- Spragnionaś, wiem przecie... no pij, nie dąsaj się, to woda od kowala, który ubrał ci kopyta w takie piękne, srebrem błyszczące buciki.

Bursztynka piła, nieszybko, ostrożnie; wreszcie potrząsnęła głową na znak, że ma dosyć. Gospodarz odniósł wiadro na swoje miejsce.

- Powiem panu tak, panie miastowy, ta droga jest chyba i najstarsza, i najpodlejsza, i mało kto nią chadza, a już żadna baba w nią nie wlezie, choćby za zabłąkaną krowiną, co to najlepsze mleko daje. Tam, panie, kamienie, korzenie, a wykroty. Sów i lisów siedlisko, a mówią, że i wilków, i dzikich kotów, i borsuków. Tam leśnymi wąwozami wije się czarna rzeczka, co to zasila jezioro (będziem nad nią po mostku przejeżdżali); ludzie nazwali ją Szatańską, bo swój początek bierze ponoć z diabelskiego źródła.

- Bałby się pan jechać tą dróżką?

- Strachliwy nie jesten, panie miastowy, ale po co kusić los nieprzyjazny? Owszem, za jagodą, za koźlakami mokrą letnią porą wszedłem w nią i niby żadnej gadziny'm nie widział ani nie słyszał, może dlatego, że ku południu się miało, ale szło mi się strasznie nieprzyjemnie i jakem do leśnych ostępów przywykł, tak prędko zrezygnowałem z wałęsania się po tamtej okolicy i dotarłem do tej ścieżki, którą właśnie jedziemy.

- Zrozumiałem więc, że i ta dróżka nie prowadzi do dobrego. A ta nasza, panie gospodarzu?

Nie odpowiedział.

(...)

[24.06.2019, Merida, Extremadura w Hiszpanii]