SZTUKA POZAEUROPEJSKA (2)

 

9. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)
Budda (I w. n.e.)
Kamienny posąg
Musée Guimet, Paryż

10. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)

Szkatułka Kanishka (127 n.e.)

Relikwiarz z pozłacanego brązu, 18 x 12,7 cm.

Muzeum w Peszawarze (Pakistan)

Szkatułka Kanishka lub "relikwiarz Kanishka" to buddyjski relikwiarz wykonany z pozłacanej miedzi i datowany na pierwszy rok panowania cesarza Kushan Kanishka. Został odkryty w komorze depozytowej pod monumentalną stupą Kanishka (opisaną przez chińskich pielgrzymów w VII wieku jako najwyższa stupa w całych Indiach), podczas wykopalisk archeologicznych w latach 1908-1909 w Shah-ji-Dheri na obrzeżach Peszawaru. Mówi się, że zawierała trzy fragmenty kości Buddy.

11. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)

Hellenistyczna scena bankietowa (I-II w. n.e.)

Wapienna rzeźba reliefowa ze stupy Chakhil-i-Ghoundi, Hadda

Musée Guimet, Paryż

W Haddzie można znaleźć hellenistyczne bóstwa, takie jak Atlas. Sceny dionizyjskie przedstawiają ludzi w stylu klasycznym pijących wino z amfor i grających na instrumentach.

12. Imperium Kuszan (Indie, I-III w. n.e.)

Buddyjska triada mahajany (II-III w. n.e.)

Wapienna rzeźba reliefowa

Od lewej do prawej: wielbiciel Kushan, bodhisattwa Maitreja, Budda, bodhisattwa Awalokiteśwara i buddyjski mnich.

13. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)

Siedzący Maitreja * (II w. n.e.)

Kamienny posąg

Muzeum Narodowe, Tokio

* Budda Maitreja - Imię Maitreja pochodzi z sanskryckiego maitri co znaczy, nieuwarunkowana, uniwersalna miłość. Czasami słowo to tłumaczy się jako kochająca życzliwość. W ikonografii przedstawia się tego Buddę jako siedzącego na wysokim tronie, a nie w pozycji lotosu.

14. Imperium Kuszan (Indie, I-III w. n.e.)

Triada Buddy i para Kuszanów (II w. n.e.)

Rzeźba z wapienia

Muzeum Brytyjskie, Londyn

Imperium Kuszan było imperium w Azji Południowej, pierwotnie utworzonym na początku I wieku n.e. pod rządami Kujula Kadphisesa na terytoriach starożytnej Baktrii wokół rzeki Oxus (Amu Darya), a później z siedzibą w pobliżu Kabulu w Afganistanie. Kuszanie rozprzestrzenili się z doliny rzeki Kabul, aby pokonać inne plemiona Azji Środkowej, które wcześniej podbiły części północno-środkowego płaskowyżu irańskiego, niegdyś rządzonego przez Partów, i osiągnęli swój szczyt pod rządami buddyjskiego cesarza Kaniszki (127-151).

15. Imperium Kuszanów (Indie, I-III w. n.e.)

Kuszanie czczący misę Buddy (II w. n.e.)

Kamienna rzeźba reliefowa

Muzeum Narodowe, Tokio

16. Imperium Gupta (Indie, IV-VI w. n.e.)

Głowa Buddy (ok. 430-35 n.e.)

Kamienne popiersie, 50 x 30 cm.

Musée Guimet, Paryż

Sztuka Mathury stopniowo zyskiwała coraz więcej indyjskich elementów i osiągnęła bardzo wysoki poziom wyrafinowania w czasach imperium Gupta, między IV a VI wiekiem n.e.. Sztuka Guptów jest uważana za szczyt indyjskiej sztuki buddyjskiej.

[10.09.2023, Toruń]