KOLOROWANKI (7) OKNA NA ŚWIAT

W malarstwie często pojawia się motyw otwartego lub zamkniętego okna,  w którym, za którym lub przed którym artyści umieszczają postaci lub przedmioty dopełniające "pejzaż" czasem symboliczny, innym znów razem wypełniony zewnętrznym światłem dnia, a bywa też że i nocy.
To co odbywa się w obrębie tego przezroczystego łącznika wnętrza z tym, co poza taflą szyby, bądź tez poza dobywającym się z zewnątrz światłem, raz stanowi zagadkę (dla mnie bywa to marzenie lub tęsknota), a innym razem motyw tego wizjera służy artyście w ukazaniu rzeczywistości obserwowanej z wnętrza pomieszczenia, pokoju czy też atelier malarza
1) Nadrealny wymiar posiada rozkołysany na wietrze, tajemniczy, po dziecięcemu naiwny portret okienny "Kochankowie w otwartym oknie" Marca Chagalla, poety, zdawać by się mogło,  ruchomego obrazu wyrażającego pragnienie miłości.

2) Anastasia Dukhanina w swojej pracy - martwej naturze - umieszcza na przyokiennym parapecie jabłka oświetlone bielą zimy. Paradoksalnie to świat poza oknem wydaje się być "martwy", nie zaś owoce, których żywość podkreślona jest ciepłymi kolorami olejnej farby.

3) W pracy Henriego Matisse'a - "Le Boudoir" okno pełni z kolei rolę poślednią, zaledwie wkomponowuje się kremową bielą w ciepły pejzaż pokoju wypoczynku dla pań.

4) Jeden z piękniejszych obrazów - niesurrealistyczny - Salvadora Dali. Idealnie symetryczna kompozycja. Kobieca postać stojąca przed oknem, wsparta o parapet przedramionami spogląda w zaokienną dal - odwieczne pragnienie realizacji marzeń, tęsknota za czymś dalekim, ale jednocześnie możliwym do poznania i doświadczenia. 

5) Przedstawiając motyw okna w malarstwie nie można pominąć holenderskiego geniusza Jana Vermeera. W jego obrazie "Dziewczyna czytająca list w otwartym oknie" okno pełni służebną rolę nośnika dziennego światła, co daje artyście możliwość "zabawienia" się światłem i cieniem, co Vermeerowi  udaje się znakomicie. 

6) Kolejny XVII-wieczny holenderski malarz  Pieter de Hooch i fragment obrazu "Zadanie matki". Tu również światło słońca odważnie wpełza przez otwarte okno. Ciekawe jest to, że w tej scence rodzajowej obserwatorem zaokiennego światła (być może wiatr otworzył z nienagła okno) jest pies.

7) Postimpresjonista Paul Serusier namalował "Martwą naturę w atelier artysty". W przypadku tego dzieła na szczególną uwagę zasługuje nie tylko precyzyjna kompozycja i urzekająca kolorystyka obrazu, lecz również świadome, delikatne zakłócenie proporcji, przez co "świat zaokienny" zdaje się wnikać w przestrzeń po tej stronie okna. Dla mnie ten obraz to arcydzieło, może dlatego, że przepadam za postimpresjonizmem, a paleta barw bliska jest późnemu Gauguinowi. 

8) Ileż przyjaznego i zdrowego świata przedostaje przez otwarte okno w socrealistycznym obrazie radzieckiej malarki Tatiany Jabłońskiej "Poranek", ileż gracji w ćwiczącej młodej dziewczynie. 

9) I na zakończenie "Postaci przed oknem" Vilhelma Hammershøia, duńskiego artysty zyjacego na przełonmie XIX i XX wieku. Świadomie zakłócona kompozycja - postaci kobiece, stoją przy lewym oknie; prawe wolne, jakby czekające na "zaludnienie". A gdybyśmy spojrzeli na ten obraz z oddali albo, z konieczności, w wirtualnej obserwacji tego płótna, przymrużyli oczy w przestrzeni okiennej dostrzeżemy dwa krzyże, które harmonizują z widokiem stonowanych do czerni dwóch kobiecych postaci... dostrzegam w tym układzie pewną symbolikę... skupienia, zamknięcia, niewoli, pogodzenia się z losem...

[17.04.2018, "Dobrzelin"]