ZAPISKI Z CZASÓW DYKTATURY (20)

1.

W ostatnim roku dwukrotnie się z Nim widziałem - akurat trasy mojej podróży przebiegały przez Szczecin. Był już słaby i cierpiał na nieuleczalną chorobę, ale zażywając przepisane leki jakoś się trzymał, choć był przygotowany na najgorsze. Mówił, że cieszy się z tego, że może przebudzić się następnego dnia i zobaczyć słońce. To taki Cud jak u Stachury.

Ostatnio stan jego zdrowia pogorszył się znacznie, doszły do tego problemy reumatyczne, tak że przestał funkcjonować samodzielnie. Zajmował się nim rodzony brat, który trzy tygodnie temu stracił żonę, a jeszcze w mieszkaniu jest chora matka, moja ciocia.

Młodszego brata - mojego równolatka - podziwiam za wytrwałość, za opiekę nad matką i bratem.

Dosłownie w ostatnich dniach Leszek podejrzewając najgorsze, próbował zapewnić mu opiekę w szpitalu - niech go chociaż postawią na nogi, wzmocnią. Zawezwana karetka przyjechała, ale z powodu braku zlecenia na przewóz, Zbyszka nie zabrano. Zmarł następnej nocy, w ciszy, podobno bezboleśnie, ale kto wie, czy taka śmierć podczas snu nie boli.

Smutno mi.

2.

Piosenka Jurija Szatunowa "Topniejący śnieg" nie traktuje o śmierci, ale jest wzruszająca na tyle, że postanowiłem wkleić ją pod tekstem o moim zmarłym, ciotecznym bracie, Zbyszku.

3.

Ponieważ żyć trzeba pomimo wszystko - okruchami wspomnień, ale też słowami, do których wraca się pamięcią ku pokrzepieniu serc i umysłów, wybrałem na zakończenie taki oto - dla mnie bezwzględnie świetny, ocierający się o arcydzieło narracji, fragment "Zbyt głośnej samotności" Bohumila Hrabala.

 (...) w tym chwiejnym śnie przyszła do mnie w postaci Mlecznej Drogi maleńka Cyganka, ta miłość mej młodości, Cyganka cicha i prostoduszna, ta, która czekając na mnie przed restauracją jedną nogę miała wysuniętą do przodu i w bok, jak baletnice w podstawowej pozycji, urocza piękność mojej młodości, o której dawno już zapomniałem. Całe jej ciało pokryte było potem i tłuszczem woniejącym piżmem i pomadą, ile razy ją pogłaskałem, miałem palce w świeżym maśle, pachniała jelenim łojem, chodziła w jednej i tej samej konfekcyjnej sukience, całej utytłanej w sosach i zupach, na plecach ta sukienka pełna była plam od wapna i spróchniałego drewna, od tego, że mi przynosiła z rozbiórek zbutwiałe belki i deski, pamiętam, jak tę Cygankę spotkałem po raz pierwszy, to było pod koniec wojny, kiedy wracałem z knajpy, przyłączyła się do mnie i wciąż szła za mną, rozmawiałem z nią przez ramię, trzymała się wciąż za moimi plecami i nie dawała nigdy na siebie czekać ani mnie nie wyprzedzała, dreptała za mną w bezgłośnych trzewikach, tak, wyszedłem od Horkich i na rozdrożu mówię, no to żegnam, muszę już iść, lecz ona powiedziała, że musi iść w tę samą stronę, w którą ruszyłem, tak więc wszedłem w ulicę Ludmiły i na końcu powiadam, no to żegnam, ja muszę iść do domu, a ona powiedziała, że także idzie w tę samą stronę, więc umyślnie doszedłem aż na Zertwy i podałem jej rękę, że muszę iść na dół, a ona powiedziała, że idzie w tę samą stronę co ja, tak więc szliśmy, a tam na dole, Na Grobli Wieczności, powiedziałem, że już jestem na mojej ulicy i że się z nią rozstaję, a ona powiedziała, że idzie w tę samą stronę co ja, tak więc doszedłem pod gazową latarnię przy naszej czynszówce i mówię, no to żegnam, ja już stoję przed moją chałupą, a ona powiedziała, że także tutaj mieszka, więc otworzyłem i puściłem ją przodem, ale ona nie chciała, niech pierwszy wejdę w ciemny korytarz, tak więc wszedłem, mieszkało tam jeszcze trzech lokatorów, tak więc wyszedłem po schodach na podwórko i szedłem do moich drzwi, a kiedy otwierałem, odwróciłem się i mówię, no to żegnam, ja już jestem u siebie, a ona mi powiedziała, że też jest już u siebie i weszła do mnie, i spała ze mną w jedynym łóżku, a kiedy się obudziłem, już jej nie było, tylko łóżko przy brzegu było po niej ciepłe (...)

Chcę w tym miejscu dodać, że wątek "Cyganki" z opowiadania Hrabala jest dłuższy i szczególnie piękny.

[04.07.2020, Toruń]