SZTUKA - ANTYK (6)

 

49. druga dynastia (egipska, 943-716 p.n.e.)

Horus, Ozyrys i Izyda (ok. 874-850 p.n.e.)

Musée du Louvre, Paryż

Ozyrys jest zwykle identyfikowany jako bóg życia pozagrobowego, świata podziemnego i zmarłych. Klasycznie przedstawiano go jako zielonoskórego mężczyznę z faraońską brodą, częściowo owiniętego u nóg mumią, noszącego charakterystyczną koronę z dwoma dużymi strusimi piórami po obu stronach, trzymającego w ręku symboliczny szydło i bicz.

50. Dwudziesta szósta dynastia (Egipt, 672-525 p.n.e.)

Pawian z okiem Wedżata (ok. 600-525 p.n.e.)

Statuetka z fajansu

Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Od początku historii Egiptu pawian pełnił znaczną rolę w egipskiej religii. Początkowo znany był jako bóstwo zwane "Wielkim Białym" (czyli księżycem), ale wkrótce bóstwo to zostało łączone z Thothem, bardziej znanym bogiem pisma i zapisu o głowie ibisa. Obowiązki Thotha obejmowały prowadzenie kalendarza, który w starożytnym Egipcie był oparty na fazach księżyca, co ułatwiało integrację tych dwóch bóstw. Amulety pawiana były prawdopodobnie ofiarami dla sanktuariów honorujących Thotha, ale mogły być również umieszczane przy zmarłym jako symbole bóstwa, które zapisało wyrok Ozyrysa. Pawian ten trzyma oko Wedżata, oko skradzione Horusowi i uzdrowione przez Thota.

51. Późny okres, 26-29 dynastia (egipska, 664-332 p.n.e.)

Amulet Taweret (VII-IV w. p.n.e.)

Statuetka z fajansu

Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Taweret i inne blisko spokrewnione z nią boginie powstały z połączenia atrybutów lwa, hipopotama, krokodyla i człowieka. Te trzy zwierzęta były jednymi z najbardziej zaciekłych gatunków występujących w starożytnym Egipcie, a połączenie ich sił dało najpotężniejsze bóstwo i tym samym amulet. Szczególną odpowiedzialnością Taweret była ochrona kobiet podczas ciąży i porodu. Często jest ona przedstawiana z pochyloną głową. Jej sylwetki były czasem malowane na ścianach grobowców lub w sprzęcie pogrzebowym, aby chronić zmarłych podczas odrodzenia.

52. Wczesny okres cykladzki (3200-2800 p.n.e.)

Figurka kobieca (ok. 3000 p.n.e.)

Marmurowa figurka

The Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Sztuka cykladzka obejmuje sztukę wizualną starożytnej cywilizacji cykladzkiej, która kwitła na wyspach Morza Egejskiego w latach 3300-2000 p.n.e. Wraz z Minojczykami i Mykeńczykami ludność cykladzka zaliczana jest do trzech głównych kultur egejskich. Sztuka cykladzka obejmuje zatem jedną z trzech głównych gałęzi sztuki egejskiej.

53.

Wczesny okres Cyklady I (grecki, ok. 2800-2500 p.n.e.)

Mężczyzna grający na lirze (ok. 2800 p.n.e.)

Marmurowa "rzeźba w rondzie"

Muzeum Archaelogiczne, Ateny

Ta rzeźba znaleziona na greckiej wyspie Keros, jest najwcześniejszym przykładem rzeźby znalezionej w ogóle w greckiej kulturze.

"Mężczyzna grający na lirze" jest wyrzeźbiony z marmuru, przy użyciu impresjonistycznej techniki zwanej rzeźbą w rondzie, gdzie styl rzeźbienia daje wrażenie mężczyzny siedzącego i grającego na harfie, używając zaokrąglonych rzeźb. Choć impresjonistyczna, rzeźba ta jest również realistyczna, czy też nawet naturalistyczna. Przede wszystkim stopy mężczyzny wyrzeźbione są w odpowiedniej skali i posiadają szczegóły (palce). Inną realistyczną cechą jest jego postawa. Jest on pochylony siedząc w swoim fotelu. Marmurowa rzeźba jest bardzo dynamiczna. Fakt, że jedna stopa jest podniesiona pokazuje, że mężczyzna „stuka” nogą, co daje poczucie ruchu.

54. Wczesny okres cykladzki II (2500-2200 p.n.e.)

Grupa trzech figurek (ok. 2000 p.n.e.)

Rzeźba z marmuru

Badisches Landesmuseum, Karlsruhe

Najbardziej znaną sztuką tego okresu są marmurowe figury nazywane zwykle "idolami" lub "figurkami", choć żadna z tych nazw nie jest do końca trafna: pierwsze określenie sugeruje funkcję religijną, co do której eksperci nie są zgodni, a drugie nie odnosi się właściwie do największych figur, które są niemal naturalnej wielkości. Te marmurowe figury można zobaczyć rozrzucone po całym Morzu Egejskim, co sugeruje, że były one popularne wśród mieszkańców Krety i Grecji kontynentalnej.

55. Wczesny okres minojski I (2600-2300 p.n.e.)

Waza z ptakiem z Koumasa (ok. 2500 p.n.e.)

Muzeum Archeologiczne, Heraklion

Ceramika minojska to coś więcej niż cywilizacja minojska. Garnki, które zawierały oleje i maści, eksportowane z Krety w XVIII wieku p.n.e., zostały znalezione na stanowiskach na wyspach Morza Egejskiego i w Grecji kontynentalnej, na Cyprze, wzdłuż wybrzeża Syrii i w Egipcie, co pokazuje szerokie kontakty handlowe Minojczyków.

56. Środkowy okres minojski IIA (1900-1700 p.n.e.)

Ceramika w stylu Kamares (ok. 1800 p.n.e.)

Muzeum Archeologiczne, Heraklion

Ceramika Kamares została tak nazwana po znaleziskach dokonanych w sanktuarium jaskiniowym w Kamares na Mount Ida w 1890 roku. Jest to pierwsza waza z wirtuozerskiej ceramiki cywilizacji minojskiej, jeszcze przed wprowadzeniem koła garncarskiego.

Wzory tej ceramiki są powtarzalne lub czasem swobodne, ale zawsze symetrycznie skomponowane. Pojawiają się tu motywy przyrodnicze: ośmiornice, skorupiaki, lilie, krokusy i drzewa palmowe, wszystkie bardzo stylizowane. Cała powierzchnia naczynia jest gęsto pokryta, ale czasem przestrzeń jest podzielona pasami. 

[30.09.2022, Toruń]