Jedna z najpiękniejszych scen w historii kina; właściwie nie scena a sekwencja obrazów.
Ale po kolei... główny bohater, Perhan, syn cyganki i słoweńskiego żołnierza potrzebuje pieniędzy na operację chorej siostry. Są mu one potrzebne również dlatego, aby móc poślubić dziewczynę, która kocha, Azrę. Planuje wyjazd do Włoch.
Scenę tę poprzedza w filmie inna: Perhan któregoś wieczora, podczas rozmowy z babką dowiaduje się od niej, że jego matka była piękną kobietą oraz, że jego ojcem jest słoweński żołnierz.
- A teraz śpij - żegna wnuczka babka.
Zasypia. W jego głowie, w jego śnie rodzi się taki oto obraz.
"Ederlezi to legenda. Nie istnieje chyba żaden bardziej "bałkański" utwór. Tradycyjna pieśń cygańska, którą można usłyszeć w niemal każdym bałkańskim zakątku, a ilość wykonań dostępnych na różnego rodzaju wydawnictwach jest nie do ogarnięcia. Co jest w niej takiego niesamowitego? Pieśń opowiada o nocy 6 maja, która jest w tradycji bałkańskich (i nie tylko) Romów świętem wiosny (równonoc, czyli przesilenie wiosenne)."*
W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że przedstawiona powyżej sekwencja scen nie do końca pokrywa się z przekazem filmowym w ujęciu chronologicznym, co wcale nie umniejsza jej wartości.
O jakim mówimy filmie?
Jest to wybitne dzieło artystyczne, będące niejako pomnikiem wystawionym społeczności romskiej- "Czas cyganów", film jugosłowiańskiego reżysera Emira Kusturicy. Muzykę do tego obrazu napisał Goran Bregovic.
A o czym mówią słowa pieśni "Ederlezi"?
... w wersji romskiej:
Sa me amala oro khelena
Oro khelena, dive kerena
Sa o Roma daje
Sa o Roma babo babo
Sa o Roma o daje
Sa o Roma babo babo
Ederlezi, Ederlezi
Sa o Roma daje
Sa o Roma babo, e bakren chinen
A me, chorro, dural beshava
Romano dive, amaro dive
Amaro dive, Ederlezi
E devado babo, amenge bakro
Sa o Roma babo, e bakren chinen
Sa o Roma babo babo
Sa o Roma o daje
Sa o Roma babo babo
Ederlezi, Ederlezi
Sa o Roma daje
... w wersji tłumaczonej na język polski:
Przyjaciele tańczą oro
Tańczą oro, dzień świętują
Każdy Cygan, mamo
Każdy Cygan, tato, tato
Każdy Cygan, o mamo
Każdy Cygan, tato, tato
Ederlezi, Ederlezi
Każdy Cygan, mamo
Każdy Cygan, tato, owcę bije (*2)
A ja, biedna, siedzę sama
Cygański dzień, nasz dzień
Nasz dzień, Ederlezi
Dali, tato, owcę nam
Każdy Cygan, tato, owcę bije
Każdy Cygan, tato, tato
Każdy Cygan, o mamo
Każdy Cygan, tato, tato
Ederlezi, Ederlezi
Każdy Cygan, mamo
[* informację o święcie Ederlezi i słowa pieśni wraz z tłumaczeniem podaję za portalem http://www.mojebalkany.pl]
Czemu akurat ten obraz? Czy to z powodu jakości samego filmu? Może odwołanie się do tradycji ludu, który od setek lat, podobnie jak żydzi towarzyszył losom Polaków? Może z powodu niezwykłej, zapierającej dech muzyki? A może w związku z podobieństwem do sceny puszczania wianków w książce i filmie "Nad Niemnem"?
Wydaje mi się, że wszystkie te argumenty mają swoje uzasadnienie.
A najlepiej obejrzeć film w całości.
[06.11.2016, Villanueva La Serena, w
Hiszpanii]
Zachęcona do obejrzenia filmu, właśnie słucham na Youtubie piosenki G.Bregovica Ederlezi. Dziękuję za miłe chwile.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam serdecznie.
Nie natrafiłam na ten film w telewizji, a do kina nie chodzę. Jednak nazwisko reżysera i twórcy muzyki zachęca do obejrzenia.
OdpowiedzUsuńP.S. Uczyłam romskie dzieci i miałam kontakt z ich rodzicami.
Serdecznie pozdrawiam.
Klik dobry:)
OdpowiedzUsuńCieszę się że Kawiarenka jest czynna. Serdecznie pozdrawiam i proszę - kłaniaj się ode mnie Hiszpanii, czapką do ziemi, po polsku. :)
Bardzo romantycznie, trochę przypomina klimatem nasze wianki świętojańskie. U nas w szkole dzieci romskich jest sporo, a właściwie chłopców, dziewczynki nie było nigdy, dziwne, prawda?
OdpowiedzUsuń