O, TÉMPORA. O MORES! (14. 571 - 628) NONUMQUE PREMATUR IN ANITOM

 

571. NON PÓSSUMUS — Nie możemy (odpowiedź odmowna papieża na żądanie władzy świeckiej)

572. NON POSSUNT UNA IN CIVITATE MULTI FORTUNAS AMÍTTERE, UT NON PLURES IN EANDEM TRAHANT CALAMITATEM — Nie mogą w jednym państwie liczni tracić majątku nie pociągając za sobą w to samo nieszczęście jeszcze liczniejszych (Cícero De imperio Cnei Pompei VII, 19)

573. NON POTEST AMOR CUM TIMORE MISCERI — Miłość nie może łączyć się ze strachem (L. A. Séneca Epistulae morales 47)

574. NON POTEST ESSE MISER QUISQUAM SENSU PEREMPTO — Nikt nie może być

nieszczęśliwym, jeżeli utracił czucie (Cícero Tusc. disp. I, 36)

575. NON POTEST IUCUNDE VM NISI CUM VIRTUTS VÍVITUR — Nie można żyć przyjemnie, jeżeli nie żyje się cnotliwie

576. NON PRÓGREDI EST REGREDI — Nie iść naprzód to cofać się

577. NON QUANTITAS, SED QUÁLITAS — Nie ilość, lecz jakość

578. NON QUI PARUM HABET, SED QUI PLUS CUPIT, PAUPER EST — Ubogi jest nie ten, kto mało posiada, ale kto więcej pragnie (Séneca Epistulae ad Lucilium II)

579. NON QUIVIS, QUI VESTEM GESTAT TIGRIDIS, AUDAX — Nie każdy, kto nosi skórę tygrysa, jest odważny

580. NON SCHOLAE, SED VITAE DÍSCIMUS — Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia (Séneca Epistulae 106)

581. NON SEMPER ANTHESTERIA — Nie zawsze niedziela

582. NON SEMPER QUOD ES, ILLUD ERIS; VENTURI MEMENTO — Nie zawsze będziesz tym, czym jesteś teraz; myśl o tym, co będzie (K. Janicki Epigrammata XXV)

583. NON SÉQUITUR — Nie wynika (z przesłanek)

584. NON SÍLICE NATI SUMUS — Nie z kamienia (krzemienia) jesteśmy stworzeni (Cícero Tusc. disp. III, 9)

585. NON, SI MAŁE NUNC, ET OLIM SIC ERIT — Jeżeli teraz źle, nie zawsze ma być tak — Spodziewaj się lepszego jutra (Hóratius Cármina II, 11)

586. NON SI TE RÚPERIS, PAR ERIS — Nawet jeśli pękniesz z wysiłku, nie dorównasz

(Hóratius)

587. NON SINE CÁUSA DÍCITUR MATREM TÍMIDI FLERE NON SOLERE — Nie bez przyczyny mówi się, że matka tchórza nie zwykła płakać (Nepos De tiris illustribus 8, 2)

588. NON SUM, QUALIS ERAM — Nie jestem tym, kim byłem

589. NON TALI AUXÍLIO — Nie przy takiej pomocy (jak ta)

590. NON TAM CÚMULUS EONORUM ESSE POTEST IUCUNDUS QUAM MOLESTA DECÉSSIO — Nie tyle może być przyjemne nagromadzenie dóbr, ile przykry ich ubytek (Cícero Tusc. disp. I, 45)

591. NON TÉMERE FAMA NASCI SOLET — Plotka zwykła powstawać nie bez powodu — Nie ma dymu bez ognia

592. NON TIBI SANUM EST SÍNCIPUT — Niezupełnie masz klepki w porządku (Plautus)

593. NON TIBI SPIRO — Nie dla ciebie oddycham, żyję

NONUMQUE PREMATUR IN ANITOM — Przetrzymaj (swój utwór) aż do dziewiątego roku (Horátius Arsp. 388)

594. NON MAŁE VIXERUNT ET TUM, QUO TÉMPORE TERRIS NULLUS ADHUC ÁURI DÍVITIS USUS ERAT — Nie żyli źle ludzie i w tych czasach, kiedy na ziemi nie znano jeszcze użytku złota (J. Kochanowski Elegiarum III, 2)

595. NON UT LUBET SED UT LICET, VÍVIMUS — żyjemy, nie jak chcemy, ale jak wolno

596. NON VIDEBIS ANNOS PETRI — Nie zobaczysz (dożyjesz) lat świętego Piotra

NON VÍRIBUS AUT VELOCITATE AUT CELERITATE CÓRPORUM MAGNAE RES GERUNTUR, SED CONSÍUO, AUCTORITATE, SENTENTIA — Nie dzięki sile albo zręczności ciała dokonuje się rzeczy wielkich, lecz radą, powagą, myślą (Cicero Cato Maior 17)

598. NON VFVERE, SED VALERE VITA — Nie żyć, ale znaczyć w życiu

599. NOSCE TE IPSUM! — Poznaj samego siebie! (Napis nad portykiem Apollona w Delfach)

600. NÓSCITUR A SÓCIIS — Poznaje się go po kompanach

601. NÓSCITUR EX SOCIO, QUI NON COGNÓSCITUR EX SE — Tego, kto nie daje się poznać sam przez się, poznaje się po jego towarzystwie

602. NOS DEBEMUS, AMICI, SI QUOD EST VITIUM, NON FASTIDIRE — My, przyjaciele, nie powinniśmy czuć niechęci do siebie, jeśli nawet mamy jakieś wady (Hóratius)

603. NOS, HÍLAREM PÓPULUM, FÉMINA LAETA CAPIT — Nas, ludzi pogodnych, pociąga niewieścia wesołość (Ovídius Ars ani. III, 518)

604. NOS NUMERUS SUMUS ET FRUGES CONSÚMERE NATI — Stanowimy tylko liczbę i po to jesteśmy na świecie, aby spożywać chleb (Hóratius )

605. NOTA BENE! (N.B.) — Zauważ dobrze! Mówiąc nawiasem

606. NOTA LINGUAE — Plaga za użycie języka (Tabliczka przekazywana kolejno pochwyconym na posługiwaniu się mową polską w kolegiach jezuickich. Ostatni, kto się jej nie pozbył, otrzymywał plagi)

607. NOTA MORUM — Tabliczka sprawowania (noszona w szkołach jezuickich)

608. NOTA RES MAŁA ÓPTIMA — Dobrze jest, gdy się zna zło

609. NOVA, SED NON NOVA — Rzecz nienowa, ale podana w sposób nowy

610. NOVI SIMONEM ET SIMON ME — Znam Szymona, a Szymon mnie — Łobuz pozna łobuza

611. NOVÍSSIMA VERBA — Ostatnie słowa — Słowa umierającego

612. NÓVITAS GRATÍSSIMA RERUM — Nowość ma szczególny powab

613. NOVUM — Coś nowego — Nowość

614. NOVUS FRUCTUS, NOVUS LUCTUS — Nowe dzieci, nowy kłopot

615. NOVUS REX, NOVA LEX — Nowy król, nowe prawo — Nowa miotła lepiej wymiata

616. NOX NÉMINI AMICA — Noc nie jest niczyim sprzymierzeńcem

617. NUBE SOLET PULSA CÁNDIDUS IRE DIES — Zwykłe gdy rozpływa się chmura, przychodzi jasny dzień (Ovídius )

618. NUDA PER LUSUS PECTORA NOSTRA PATENT — Przy grze ujawnia się nasz charakter bez osłonek (Ovídius Ars am. III, 372)

619. NUDA VERITAS — Naga prawda (Hóratius Cármina I, 24, 7)

620. NUDIS REBUS EUNDUM EST — Trzeba iść otwarcie, prostą drogą, bez wybiegów (Ovídius Ars am. III, 747)

621. NUGAE — Błahostki

622. NULLA AETAS AD DISCENDUM SERA — Na naukę nigdy nie jest za późno

623. NULLA BONA — Bez żadnego majątku

624. NULLA CAPITÁLIOR PESTIS QUAM VOLUPTAS CÓRPORIS HOMINIBUS A NATURA DATA — Nie ma większej zarazy niż rozkosz zmysłowa dana ludziom przez naturę (Cícero Cato Maior)

625. NULLA DIES SINE LÍNEA — Ani jeden dzień bez kreski, bez postępu w pracy

(Plinius Maior Słowa Apellesa) (Historia naturalis 35–36)

626. NULLA FIDES TÁBULAE! — Precz z zaufaniem wśród graczy! (Ovídius Ars am. III, 377)

627. NULLA EXCULPÁTIO SINE LEGE — Nie ma usprawiedliwienia bez oparcia o przepis prawny

628. NULLA NISI ÁRDUA VIRTUS — Bez niebezpieczeństwa nie ma zasługi (Ovídius Ars am. II, 537)

[07.11.2022, Toruń]