Inwersja

"Jeśli kto w pisaniu biegły, do zapisania swoich myśli zakręconych skory, niech porą wieczorną pióro chwyci w dłoń niecierpliwą, do stolika przysiądzie z kawą po stronie lewej, niech pisze."

"Jeżeli ktoś jest biegły w pisaniu i skory do zapisywania swoich zakręconych myśli, niech wieczorną porą przysiądzie do stolika, stawiając po lewej stronie kawę i zacznie pisać, chwytając w niecierpliwą dłoń pióro."

Obie wypowiedzi, ułożone naprędce, bez szczególnego zamysłu, treści niemal jednakie mając, różnią się stylem wypowiedzi.

Niżej położony tekst zdaje się być poprawniejszy w formie, podręcznikowy i bardziej niż mniej właściwy polskiej składni.

Tekst zamieszczony powyżej, równoważny treściowo poprzedniemu, burzy swoją formą zasady rodzimej składni, przez co, na pierwszy rzut oka albo, na pierwsze czytanie, jest trudniejszy do zrozumienia. A jednak napisano go świadomie, na przekór akademickiej składni. Uczyniono tak, aby wzmóc dynamikę wypowiedzi, aby, poniekąd, zaskoczyć czytającego innością i nietypowością. Przyjrzyjmy się, jak wyglądają MYŚLI swoje zakręcone, jak ważna staje się DŁOŃ, jak zyskuje na znaczeniu STRONA albo to PISANIE.

Piszący uprasza czytających o stawianie logicznego akcentu na pierwszym członie wyrażenia.

Mamy tu do czynienia z inwersją, jednym ze środków stylistycznych, która, często wzbogacona, staje się rozbudowaną metaforą lub w metaforze się zawiera. Pamiętacie ten fragment z "Odprawy posłów greckich Kochanowskiego?

"O białoskrzydła morska pławaczko,

Wychowanico Idy wysokiej,

Łodzi bukowa, któraś gładkiej

Twarzy pasterza Pryjamczyka

Mokrymi słonych wód ścieżkami

Do przezroczystych Eurotowych

Brodów nosiła!"

Inwersja poczesne swoje miejsce zajmuje w baroku, a jedną z przyczyn jej popularności tłumaczy się wpływem języka łacińskiego, którego składnia odmienna jest od polskiej.

Jakkolwiek przesadne ilościowo przestawianie słów w mowie i piśmie utrudnia percepcję wypowiedzi, to stosowanie inwersji, oszczędne i dla wzmocnienia siły myśli i obrazu czynione, wzbogaceniem istotnym poezji i prozy bywa.