1. Dynastia Jin (Chiny, 1115-1234)
Częściowo malowana rzeźba z drewna
Muzeum Rietberg, Zurych
Guan Jin to bodhisattwa [przebudzone dobro] związany ze współczuciem, czczony przez buddystów wschodnioazjatyckich, zwykle jako kobieta. Imię Guanyin jest skrótem od Guanshiyin, co oznacza "Obserwowanie dźwięków (lub krzyków) świata".
2. Królestwo Beninu (Nigeria)
Głowa królowej matki Idia (początek XVI w.)
Statuetka z brązu
Muzeum Etnologiczne, Berlin
Królowa Idia była matką Esigi - Oba z Beninu, która rządziła od 1504 do 1550 roku. Odegrała bardzo ważną rolę w powstaniu i panowaniu swojego syna. Była silną wojowniczką, która nieustannie walczyła przed i podczas panowania swojego syna jako ludu Edo.
3. Imperium Kuszanów (Indie, I-III w. n.e.)
Para wielbicieli wokół Buddy, Brahmy i Indry (II w. n.e.)
Kamienna rzeźba reliefowa
Musée Guimet, Paryż
Niektóre fryzy* grecko-buddyjskie przedstawiają grupy darczyńców lub wielbicieli, dając interesujący wgląd w tożsamość kulturową tych, którzy uczestniczyli w kulcie buddyjskim. Niektóre grupy, często określane jako "płaskorzeźby Bunera", zwykle datowane są na I wiek n.e. i przedstawiają Greków w doskonałym hellenistycznym stylu, zarówno w postawie, renderowaniu, jak i ubraniu (w greckim chitonie** i himationie***).
* w architekturze mianem fryzu określa się także element wystroju architektonicznego w postaci poziomego, ciągłego, płaskorzeźbionego, malowanego lub ceramicznego pasa o rozmaitych motywach dekoracyjnych.
** koszula lniana lub wełniana z krótkimi rękawami noszona w starożytnej Grecji.
*** wierzchnie okrycie mężczyzn i kobiet w starożytnej Grecji, będące prostą sztuką materiału ułożoną w fałdy.
4. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)
Grecki bóg Atlas podtrzymujący buddyjski pomnik (I w. p.n.e.?)
Rzeźba reliefowa z Hadda (Pakistan)
Obecność stup* w greckim mieście Sirkap, które zostało zbudowane przez Demetriusza około 180 r. p.n.e., już wskazuje na silny synkretyzm między hellenizmem a wiarą buddyjską, wraz z innymi religiami, takimi jak hinduizm i zoroastryzm. Styl jest grecki, ozdobiony korynckimi kolumnami w doskonałym hellenistycznym wykonaniu.
* stupa [sanskr.], typ budowli religijnej, głównie buddyjskiej (rzadziej dźinijskiej; dźinizm), powstałej na terenie Indii, pełniącej w założeniu funkcję relikwiarza; jest zmonumentalizowaną formą ziemnego kurhanu grobowego; podstawowy element s. to czasza (anda), zbudowana z ziemi, cegły i kamieni, zwykle pokryta płytami kamiennymi, zawierająca niekiedy komorę z relikwiami; uwaga: odporna na trzęsienia ziemi.
5. Królestwo Indo-Partyjskie (Azja Środkowa, I w. p.n.e.)
Wędrownicy / Buntownicy / Biesiadnicy (I w. p.n.e.)
Kamienna paleta
Muzeum Starożytnego Orientu, Tokio
Liczne kamienne palety znalezione w Gandharze są uważane za dobrych przedstawicieli sztuki indo-partyjskiej. Palety te łączą w sobie wpływy greckie i perskie, wraz z frontalnością w przedstawieniach, która jest uważana za charakterystyczną dla sztuki partyjskiej. Takie palety zostały znalezione tylko w warstwach archeologicznych odpowiadających rządom indo-greckim, indo-scytyjskim i indo-partyjskim.
6. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)
Szkatułka Bimaran (przedstawiająca Buddę) (30-10 p.n.e.)
Złoto - 7 cm wysokości
Muzeum Brytyjskie, Londyn
Szkatułka z Bimaran to mały złoty relikwiarz na relikwie buddyjskie, który został znaleziony wewnątrz stupy nr 2 w Bimaran, niedaleko Dżalalabadu we wschodnim Afganistanie.
7. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)
Budda (1-2 w. n.e.)
Kamienne popiersie
Musée Guimet, Paryż
Pomiędzy II wiekiem p.n.e. a I wiekiem n.e. powstały pierwsze antropomorficzne przedstawienia Buddy. Były one nieobecne we wcześniejszych warstwach sztuki buddyjskiej, która wolała przedstawiać Buddę za pomocą symboli takich jak stupa, Drzewo Bodhi*, puste siedzenie, koło lub ślady stóp. Jednak innowacyjny antropomorficzny wizerunek Buddy natychmiast osiągnął bardzo wysoki poziom wyrafinowania rzeźbiarskiego, inspirowany stylami rzeźbiarskimi hellenistycznej Grecji.
* Drzewo Bodhi – figowiec pagodowy, pod którym Budda Siakjamuni osiągnął oświecenie, i który od tamtej pory na pamiątkę jest nazywany drzewem oświecenia
8. Kultura Gandhara (grecko-buddyjska, IV w. p.n.e. - V w. n.e.)
Budda (1-2 w. n.e.)
Wapienny posąg
Muzeum Narodowe, Tokio
Wiele elementów stylistycznych w przedstawieniach Buddy wskazuje na wpływy greckie: grecki himation (lekka, falista szata przypominająca togę, zakrywająca oba ramiona): Postacie buddyjskie są zawsze przedstawiane z przepaską biodrową dhoti, z aureolą, w postawie wyprostowanej, ze stylizowanymi śródziemnomorskimi kręconymi włosami; wizerunek twarzy oddany zgodnie z realizmem artystycznym.
[02.09.2023, Toruń]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz