FILOZOFOWIE I ICH POGLĄDY - ANAKSYMANDER

 

Anaksymander

611 — 546 p. n. e.

Anaksymander, syn Praksjadesa, był Milezyjczykiem.

• Za pierwszą zasadę i element uważał on to, co nieograniczone, nie określając tego ani jako powietrze, ani jako wodę, ani jako coś innego.

• Twierdził następnie, że zmianom podlegają tylko części, całość zaś jest niezmienna. Że ziemia znajduje się w środku, w miejscu centralnym i ma kształt kuli. Że księżyc sam nie daje światła, ale świeci światłem, zapożyczonym od słońca. Że słońce nie jest mniejsze od ziemi i że jest najczystszym ogniem.

• Anaksymander pierwszy wynalazł też zegar słoneczny i umieścił go, jak stwierdza to Favorinus w „Historiach rozmaitych”, w odpowiednim miejscu w Lacedemonie; zegar wskazywał przesilenia i zrównania dnia z nocą, a jego tarcza oznaczona była cyframi.

• Stworzył też pierwszą mapę świata z konturami lądu i morza oraz pierwsze planetarium.

Poglądy swoje wyłożył zwięźle w piśmie, które niewątpliwie miał jeszcze w ręku Apollodor z Aten. W Kronice Apollodora czytamy, że w drugim roku pięćdziesiątej ósmej Olimpiady [547/6 p. n. e.] Anaksymander miał sześćdziesiąt cztery lata i że umarł niedługo potem, w okresie zaś panowania na Samos tyrana Polikratesa był w sile wieku.

Opowiadają, że dzieci śmiały się z jego śpiewu. Dowiedziawszy się o tym, miał powiedzieć: „Trzeba mi zatem nauczyć się lepiej śpiewać, by zadowolić dzieci".

Był jeszcze inny Anaksymander, także z Miletu, historyk piszący w dialekcie jońskim.

[18.07.2024, Toruń]