FILMY (38) WOJCIECH JERZY HAS - SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ

 

Jan Nowicki 

SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ

Rok produkcji: 1973

Premiera: 1973. 12. 11

Gatunek: Film psychologiczny, Film poetycki

Lokacje: Kraków (Skałki Twardowskiego, kamieniołom Zakrzówek), Drohiczyn, Klęk, Konstancin-Jeziorna (willa "Zagłobin" przy ul. Sułkowskiego 1/3).

Tadeusz Kondrat

   

 Poetycka refleksja na temat przemijania oraz nieuchronności i nieodwracalności śmierci ukazana poprzez historię człowieka, który odwiedzając sanatorium, gdzie przebywał jego zmarły ojciec, przenosi się w tajemniczy, surrealistyczny "świat (metaforycznej) wyobraźni". Józef przyjeżdża do sanatorium doktora Gotarda, gdzie przebywa jego ojciec, zmarły wprawdzie przed laty, lecz tu przeniesiony w inny wymiar czasu i znów żyjący... Józef zaczyna przeżywać powtórnie to, co już przeżył. Dom rodzinny, małe żydowskie miasteczko, ojca, z którym nie mógł znaleźć kontaktu, dziecięce marzenia, przedziwny ogród Bianki, niezwykłej księżniczki, która odrzuciła jego miłość i odeszła z jego przyjacielem Rudolfem... Kiedy wraca jeszcze raz do miasteczka dzieciństwa, zastaje ten świat już rozpadający się, zniszczony. Rynek pokryły nagrobki. Józef usiłuje przywrócić tamten świat, tamto życie, lecz jest to już niemożliwe.

Ludwik Benoit i Jan Nowicki 

    Tak jak opowiadania Brunona Schulza zawarte z zbiorze „Sanatorium pod klepsydrą” są przykładem prozy awangardowej, wyrażoną w estetyce surrealizmu, oniryzmu, realizmu magicznego i baśniowości, tak i film Jerzego Wojciecha Hasa mieści się w tym poetycko-baśniowym klimacie, przez co jest trudny w odbiorze. Wydarzenia rozgrywają się niejako na pograniczu jawy i snu, wielką rolę odgrywa tutaj wyobraźnia.

    Główny bohater poprzez swoje doświadczenia doznaje kolejnych rozczarowań. Doświadcza przede wszystkim odrzucenia i nierozumienia. Nie może pogodzić się, że nie jest w w stanie przywrócić przeszłości.

Janina Sokołowska

• Reżyseria - Wojciech Jerzy Has

• Scenariusz - Wojciech Jerzy Has

• Muzyka - Jerzy Maksymiuk

• Charakteryzacja - Halina Ber

• Scenografia - Jerzy Skarżyński, Andrzej Płocki

• Dekoracja wnętrz - Maciej Putowski

• Kostiumy - Lidia Skarżyńska, Jerzy Skarżyński

  Obsada aktorska:

• Jan Nowicki - Józef

• Tadeusz Kondrat - Jakub, ojciec Józefa

• Irena Orska - matka Józefa

• Halina Kowalska - Adela

• Gustaw Holoubek - doktor Gotard

• Mieczysław Voit - ślepy konduktor

• Bożena Adamek - Bianka

• Ludwik Benoit - Szloma

• Henryk Boukołowski - strażak

• Seweryn Dalecki - subiekt Teodor

• Julian Jabczyński - dostojnik

• Jerzy Przybylski - pan de V.

• Wiktor Sadecki - dostojnik

• Janina Sokołowska - pielęgniarka w sanatorium

• Wojciech Standełło - Żyd, rozmówca w restauracji

• Tadeusz Schmidt - oficer

• Szymon Szurmiej - Żyd recytujący fałszywe wersy Koheleta

• Jan Szurmiej - Żyd

• Michał Szwejlich - Żyd

• Paweł Unrug - ornitolog

• Filip Zylber - Rudolf

• Marek Barbasiewicz - kelner

• Jerzy Bekker - Napoleon III, postać w panoptikum

• Jerzy Braszka - "Skórzana pończocha", postać w panoptikum

• Zofia Bajuk - królowa Elżbieta, postać w panoptikum

• Emir Buczacki - Juarez, postać w panoptikum

• Andrzej Herder - Buffalo Bill, postać w panoptikum

• Jolanta Hanisz - matka Bianki

• Jerzy Janeczek - anarchista, postać w panoptikum

• Mirosława Lombardo - królowa Draga, postać w panoptikum

• Irena Malkiewicz - dama w czerni

• Bolesław Mierzejewski - Franciszek Józef, postać w panoptikum

• Włodzimierz Nowak - arcyksiążę Masymilian, postać w panoptikum

• Barbara Okońska-Kozłowska - Tłuja

• Stanisław Olczyk - Wiktor Emanuel, postać w panoptikum

• Józef Łodyński - majordomus w panoptikum

• Czesław Piaskowski - Bismarck, postać w panoptikum

• Władysław Sitko - Dreyfus, postać w panoptikum

• Alicja Kluba - George Sand, postać w panoptikum

• Gołda Tencer - Żydówka

• Jerzy Trela - wesołek

• Stanisław Tylczyński - Edison, postać w panoptikum

Modlitwa

[05.11.2023, Toruń]