O, TÉMPORA. O MORES! (12. 428 - 484) NESCIT VOX MISSA REVERTI

 

428. NEQUE ENIM LEX ULLA ÁEQUIOR EST NECIS ARTÍFICES ARTE PERIRE SUA — Nic sprawiedliwszego niż zagłada ich własną bronią tych, którzy wynaleźli sposób wysyłania na śmierć (Ovídius Ars am. 1, 653)

429. NEQUE IMBELLEM FEROCES PROGÉNERANT ÁQUILAE COLUMBAM — Nie płodzą dzikie orły spokojnych gołębi (Horátius Cármina IV, 4)

430. NEQUE PERINDE A PARÉNTIBUS LÍBERI, QUAM AB IMPUDICA ADÚLTERI MUTANTUR — Nie inaczej zmieniają się dzieci pod wpływem rodziców, jak pod wpływem rozpustnicy cudzołożnicy (Tácitus Annales XIII, 21)

431. NEQUE SEMPER ARCUM TENDIT APOLLO — Nie zawsze Apollo napina łuk (wysyła śmiertelne strzały) (Horátius Cármina II, 10, 19)

432. NEQUE TURPIS MORS FORTI VIRO POTEST ACCÍDERE… NEC MÍSERA SAPIENTI — Ani walecznego męża spotkać może śmierć haniebna, ani nędzna mędrca (Cícero In Catilinam IV, 2)

433. NEQUE ULLA EST AUT MAGNO AUT PARVO LETI FUGA — Ani wielki, ani mały nie uniknie śmierci (Horátius)

434. NE QUID DETRIMENTI RES PUBLICA CÁPIAT! — Aby rzeczpospolita nie poniosła jakiegoś uszczerbku!

435. NE QUID NIMIS! — Aby nie za dużo! — Aby nie zanadto — We wszystkim należy zachować umiar (Térentius Dziewczyna z Andros I, U 34)

436. NE QUIS IUDEX IN PRÓPRIA CÁUSA — Nikt nie ma prawa być sędzią we własnej sprawie

437. NERVUS PROBANDI — Argument zasadniczy, decydująca podstawa dowodzenia

438. NERVUS RERUM — Nerw rzeczy (sprężyna wszelkich czynności ludzkich; żartobliwie pieniądze)

439. NÉSCIO VOS — Nie znam was (Ewangelia wg Mateusza XXV, XII)

440. NESCIS, MI FILI, QUANTILLA PRUDÉNTIA MUNDUS REGATUR — Nie wiesz, mój synu, jak znikoma mądrość wystarczy do rządzenia światem

441. NESCISTIS AMARE, DEFICIT ARS YOBIS, ARTE PERENNAT AMOR — Nie umieliście kochać, brakuje wam sztuki, a to właśnie sztuka powoduje trwałość miłości (Ovídius Ars am. III, 41–2)

442. NESCIT VOX MISSA REVERTI — Słowo wymówione nie wraca (Horátius Ars p. 390)

443. NE SCÚTICA DIGNUM HORRÍBILI SECTERE FLAGELLO! — Zasługującego na rzemień nie karz batogiem!

444. NE SIMUS SEVERI CENSORES ALIORUM! — Nie bądźmy surowymi sędziami innych!

445. NE SIS PATRUUS MIHI! — Nie bądź mi stryjem! — Nie zrzędź! — Nie gań! (Horátius)

446. NE SIT SAME SUMMUM MALUM DOLOR, MALUM CERTE EST — Przypuśćmy, że ból nie jest najwyższym nieszczęściem, ale jednak jest (Cícero Tusc. disp. II, 6)

447. NE SUS MINERVAM (DÓCEAT)! — Niech świnia nie uczy Minerwy! — Niechaj głupi nie uczy mądrego! (Plutarch Demostems 11)

448. NE SUTOR SUPRA (ULTRA) CRÉPIDAM! — Niechaj szewc nie wynosi się ponad trzewik! Jeśliś szewc, patrz swego kopyta! (Plinius Maior Historia naturalis 35–36)

449. NE TIMEAMUS MORTEM! — Nie bójmy się śmierci!

450. NE VARIETUR! — Nie dokonywać zmian!

451. NICÓLAO COPÉRNICO GRATA PÁTRIA — Mikołajowi Kopernikowi Wdzięczna Ojczyzna

452. NIGRO NOTANDA LAPILLO — Trzeba oznaczyć czarnym kamieniem (o dniach niepomyślnych)

453. NIHIL ÁDEO MALUM EST, QUIN BONI MIXTURAM HÁBEAT — Nic nie jest tak złe, żeby nie miało przymieszki dobrego

454. NIHIL AD REM — To nie ma nic do rzeczy

455. NIHIL AGENDO HÓMINES MAŁE FÁCERE DISCUNT — Przez nieróbstwo ludzie uczą się czynić źle (Cícero Cato Maior)

456.NIHIL ÁRDUUM FATIS — Dla losu nie ma nic trudnego (Tacitus Históriae II. 82)

457. NIHIL BONUM NISI QVOD HONESTLM, NIHIL MALUM NISI QUOD TURPE — Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne (Cícero Tusc. disp. II, 12)

458. NIHIL CÍTIUS ARESCIT QUAM LÁCRIMAE — Nic nie wysycha szybciej od łez

459. NIHIL CÍTIUS SENESCIT QUAM GRÁTIA — Nic nie starzeje się szybciej niż wdzięczność

460. NIHIL MAGIS CAYENDUM EST SENECTUTI, QUAM NE LANGUORI SE DESIDIA£QUE DEDAT LUXÚRIA VERO SENECTUTI FOEDISSIMA — Starość niczego nie powinna wystrzegać się bardziej niż ulegania obojętności i bezczynności. Najbrzydsza dla starca jest rozkosz (Cícero De off. I, 23)

461. NIL ADMIRARI PROPE RES EST UNA SOLAQUE, QUAE POSSIT FÁCERE ET SERVARE BEATUM — Niczemu się nie dziwić, nie przejmować — to jedno chyba, co może człowieka uczynić szczęśliwym i zachować w szczęściu (Horátius Epistulae I, 6, 1)

462. NIHIL EST AB OMNI PARTE BEATUM — Nie ma pełnego, bezwzględnego szczęścia (Horátius Cármina II, 16)

463. NIHIL EST ALIUD DÍSCERE NISI RECORDARI — Uczyć się to nic innego jak przypominać sobie (Cícero Tusc. disp. I, 24, 58)

464. NIHIL EST DICTU FACILIUS — Nic łatwiejszego nad słowo

465. NIHIL EST INCÉRTIUS VULGO, NIHIL OBSCURIUS VOLUNTATE — Pospolicie nic nie jest bardziej niepewne, bardziej zagadkowe nad ludzkie pragnienia (Cícero Pro Murena 14)

466. NIHIL EST IN INTELLECTU, QUOD PRIUS NON FÚERIT IN SENSU — Nie ma nic w świadomości ludzkiej, czego nie było uprzednio w doznaniu zmysłowym (Arystoteles - O duszy)

467. NIHIL EST PROFECTO HÓMINI PRUDÉNTIA DÚLCIUS — Zaiste nie ma nic przyjemniejszego dla człowieka nad zdolność przewidywania (Cícero Tusc. disp. I, 39)

468. NIHIL EST TAM ANGUSTI ÁNIMI QUAM AMARE DIVÍTIAS — Nic tak nie świadczy o ograniczoności jak umiłowanie bogactwa

469. NIHIL EST VERITATIS LUCE DÚLCIUS — Nie ma nic słodszego nad światło prawdy (Cícero)

470. NIHIL IN BELLO OPORTET CONTEMNI — Podczas wojny niczego nie należy lekceważyć (Nepos De viris illustribus 8, 2)

471. NIHIL IN DISCÓRDIIS CIVÍLIBUS FESTINATIONE TÚTIUS — W waśniach domowych nic bezpieczniejszego nad pośpiech (Tácitus Históriae I, 62)

472. NIHIL IN MALIS DUCAMUS, QUOD SIT VEL A DIS IMMORTÁLIBUS VEL A NATURA PARENTE ÓMNIUM CONSTITUTUM — W nieszczęściu za nic miejmy to, co postanowili bogowie nieśmiertelni albo rodzicielka wszystkiego, natura (Cícero Tusc. disp. I, 49)

473. NIHIL MISERABILIUS QUAM INCERTA SEDE VAGARI — Nie ma nic gorszego niż błądzenie po nieznanych krajach (Homer)

474. NIHIL NOVI — Nic nowego (konstytucja radomska z r. 1505)

475. NIHIL (NIL) NOVI SUB SOLE — Nic nowego pod słońcem (Ecclesiastes I, 10)

476. NIHIL OBSTAT — Nic nie stoi na przeszkodzie

477. NIHIL PROBAT, QUI NÍMIUM PROBAT — Niczego nie dowiedzie, kto chce zbyt wiele dowieść

478. NIHIL SEMPER FLORET: AETAS SUBSEDIT AETATI — Nic nie rozkwita stale: wiek przychodzi po wieku (Cícero)

479. NIHIL SEMPER SUO STATU MANET — Nic nie trwa wiecznie w tym samym stanie

480. NIHIL SINE CONSENSU ÓMNIUM — Nic bez zgody wszystkich (zasada, na której opierała się polska praktyka parlamentarna)

481. NIHIL SUAVE, QUOD PERPÉTUUM — Co nie ma końca, nudzi — Co się nadmiernie ciągnie, nudzi

482. NIHIL SUPRA! — Nic ponadto! Doskonale!

483. NIHIL VÍLIUS QUAM TEMPUS EXPÉNDITUR — Niczym nie szafuje się pospoliciej niż czasem

484. NIL ADMIRANDUM — Nie należy dziwić się niczemu

[03.10.2022, Toruń]