"GWIAZDY NAD TOBĄ I GWIAZDY POD TOBĄ"

Na pożegnanie, miejmy słabą nadzieję, że nie na ostatnie, "Świtezi" Mickiewicza fragment początkowy, ballady niezrównanej w formie, tajemniczej i baśniowej, jak baśniową być może wieść gminna, dzięki poecie wyniesiona na zasłużone ołtarze artystycznego kunsztu.

A czemu Świtezi wody grzmią miejskim hałasem, czemu "zgiełk walczących i wrzaski niewieście i dzwonów gwałt, i zbrój chrzęsty", czemu "dziewic żałośne modły" słyszne? 

Nie odpowiem... powróćmy wspomnieniem, pewnie szkolnym, do czasów, w których czytało się Mickiewicza.

"Ktokolwiek będziesz w Nowogródzkiej stronie,

Do Płużyn ciemnego boru

Wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie,

By się przypatrzyć jezioru.

Świteź tam jasne rozprzestrzenia łona,

W wielkiego kształcie obwodu,

Gęstą po bokach puszczą oczerniona,

A gładka jak szyba lodu.

Jeżeli nocną przybliżysz się dobą

I zwrócisz ku wodom lice:

Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą

I dwa obaczysz księżyce.

Niepewny, czyli szklanna spod twej stopy

Pod niebo idzie równina,

Czyli też niebo swoje szklanne stropy

Aż do nóg twoich ugina;

Gdy oko brzegów przeciwnych nie sięga,

Dna nie odróżnia od szczytu:

Zdajesz się wisieć w środku niebokręga,

W jakiejś otchłani błękitu.

Tak w noc, pogodna jeśli służy pora,

Wzrok się przyjemnie ułudzi…

Lecz, żeby w nocy jechać do jeziora,

Trzeba być najśmielszym z ludzi.

Bo jakie szatan wyprawia tam harce!

Jakie się larwy szamocą!

Drżę cały, kiedy bają o tém starce,

I strach wspominać przed nocą. (...)"