ZAPISKI Z CZASÓW DYKTATURY (194 -195 ) EWA CHCE SPAĆ. GRAFIK MARIAN STACHURSKI.

 

194.

Korzystając z okazji, że po raz n-ty obejrzałem śliczny, bajeczny, w konwencji surrealistycznej nakręcony film Tadeusza Chmielewskiego, chciałbym troszkę więcej opowiedzieć o tym filmie i reżyserze, posługując się także świetną recenzją „Eweliny” zamieszczoną na portalu FILM.ORG.PL [https://film.org.pl/r/recenzje/ewa-chce-spac-47311/]

„Tadeusz Chmielewski ma w swoim dorobku reżyserskim wiele znakomitych filmów, między innymi „Jak rozpętałem drugą wojnę światową”, „Nie lubię poniedziałku”, „Wiosna panie sierżancie”, „Gdzie jest generał?”, „Wśród nocnej ciszy”. Na koncie reżysera jest również film „Ewa chce spać” – jego debiut z 1958 roku. To obraz, który jest zaliczany do najbardziej udanych filmów, powiedzmy, gatunkowych: to wyjątkowej urody komedia romantyczna, z której byli zadowoleni zarówno krytycy (choćby na festiwalu w San Sebastian, gdzie film zdobył Złotą Muszlę), jak i widzowie, którzy do dziś wspominają Ewę z sentymentem.”

Mówimy często, że klasykiem polskiej komedii jest Stanisław Bareja, jednakowoż również Tadeusz Chmielewski ma spory udział w kształtowaniu uśmiechu na twarzy widzów. Jego poczucie humoru jest nieco inne niż w przypadku Barei; Chmielewski jest mniej demaskatorski, a kreowane przez niego filmowe postaci traktowane są z wielkodusznym uśmiechem; nie jest to kąśliwa satyra na czas, w którym funkcjonują wymyślone przez niego postaci; jest to satyra pogodna, a w przypadku filmu „Ewa chce spać” wręcz baśniowa.

„Reżyser przedstawia przygodę ślicznej i uroczej Ewy na tle sąsiadujących ze sobą, a nawet przenikających się światów: społeczności złodziei oraz środowiska policji: „Perypetie poszukującej noclegu dziewczyny miały być pretekstem do pokazania świata złodziei i milicjantów w krzywym zwierciadle.” I to „krzywe zwierciadło” sprawia, że śmiejemy się do rozpuku ze świadomością, że niby oglądamy bajkę, ale przecież coś musi być na rzeczy w kwestii przestępczości, klimatu ulicy, zachowania władz czy zasad obowiązujących w hotelu robotniczym. „Ten nieco surrealistyczny, filmowy świat zbudowany jest bowiem z rozpoznawalnych dla widza elementów świata rzeczywistego – problemów i absurdów Polski lat 50. (chuligani, problemy mieszkaniowe, propaganda)” – oczywiście, pomijając nazewnictwo: mamy w filmie policję zamiast milicji; choć jak wynika z wypowiedzi reżysera, ukazywany świat nawiązuje do realiów Polski lat 50. Ale skoro oglądamy film-bajkę, to tłumaczy nam fakt, że prawdę historyczną potraktowano z przymrużeniem oka.”

Bohaterka surrealistycznej bajki - Ewa, grana przez Barbarę Kwiatkowską 

Kogo drażni klimat surrealistycznej bajki, klimat naiwności każdego z bohaterów, ten będzie miał spore trudności w akceptacji świata przedstawionego w filmie. Dla mnie jest to świat atrakcyjny (oprócz gry aktorskiej) także z uwagi na znakomitą scenografię autorstwa Romana Mann, Adam T. Nowakowskiego.

Tutaj: ze Stanisławem Mikulskim

195.

Jeden z poprzednich wpisów w kawiarence dotyczył plakatów. Przy okazji przypomnienia filmu "Ewa chce spać", niech mi będzie wolno zamieścić plakat reklamujący ten film, plakat autorstwa Mariana Stachurskiego (1931-1980).

Ponieważ twórczość graficzna pana Mariana Stachurskiego zdaje się przystawać do moich gustów artystycznych, przeto zamieszczam kilka innych dzieł graficznych tego przedwcześnie zmarłego plastyka.

Przykład plakatu, w którym właściwie jedynym elementem twórczym jest tekst.

Plakat filmu, który niedawno obejrzałem: skromne obiekty graficzne: balonik-zegar-księżyc i tło: noc sylwestrowa z płatkami śniegu.

Kto nie zna tego filmu?

Lubię grafikę w formie wycinankowego kolażu.

Elementy graficzne współgrają z tytułem i treścią filmu.

I jeszcze jedna promocja polskiego filmu. Autor wyróżnia akcenty, o które chodziło producentowi, a zatem film jest "barwny", "szerokoekranowy"; jest to "western", a wiodącym aktorem jest Bruno O'ya.

[03.01.2021, Toruń]