SZTUKA - MAX BECKMANN

 

MAX BECKMANN

Max Beckmann urodzony 12 lutego 1884; zmarły 27 grudnia 1950 roku był niemieckim malarzem, rysownikiem, grafikiem, rzeźbiarzem i pisarzem. Początkowo zaklasyfikowany był jako ekspresjonista, lecz artysta, odrzucił ten ruch. W latach dwudziestych był związany z tzw. Nową Rzeczowością [Neue Sachlichkeit], ruchem bliskim ekspresjonizmowi.

Beckmann urodził się w rodzinie mieszczańskiej w Lipsku w Saksonii. Jego traumatyczne doświadczenia z I wojny światowej, w której zgłosił się jako sanitariusz, zbiegły się w czasie z dramatyczną przemianą jego stylu z akademicko poprawnych przedstawień do zniekształcenia zarówno figury jak i też przestrzeni, co wyrażało się w zmienionej wizji samego siebie i ludzkości.

Malarz znany jest z autoportretów malowanych przez całe życie. Interesował się też mistycyzmem i jako malarz-myśliciel starał się odnaleźć ukryty wymiar duchowy w tematach swoich prac.

Beckmann odniósł wielki sukces i oficjalne zaszczyty w Republice Weimarskiej. W 1925 został wybrany do prowadzenia klasy mistrzowskiej w Städelschule Academy of Fine Art we Frankfurcie. Na początku lat trzydziestych miał serię, m.in. w Mannheim, Bazylei i Zurychu.

Losy Beckmanna odmieniły się wraz z dojściem do władzy Adolfa Hitlera, którego niechęć do sztuki nowoczesnej szybko doprowadziła do jej stłumienia przez państwo. W 1933 r. rząd nazistowski nazwał Beckmanna „kulturowym bolszewikiem” i zwolnił go ze stanowiska nauczyciela w Szkole Artystycznej we Frankfurcie. W 1937 roku rząd skonfiskował ponad 500 jego dzieł z niemieckich muzeów, a kilka wystawił na osławioną wystawę sztuki zdegenerowanej w Monachium. Dzień po przemówieniu radiowym Hitlera na temat zdegenerowanej sztuki w 1937 roku Beckmann wraz ze swoją drugą żoną Quappi wyjechał z Niemiec do Holandii.

Beckmann przez dziesięć lat mieszkał na dobrowolnym wygnaniu w Amsterdamie, bezskutecznie podejmując desperackie próby uzyskania wizy do Stanów Zjednoczonych. W 1944 roku Niemcy podjęli próbę powołania go do wojska, choć sześćdziesięcioletni artysta doznał zawału serca.

Po wojnie Beckmann przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. Przez ostatnie trzy lata życia wykładał w szkołach artystycznych Uniwersytetu Waszyngtońskiego i w St. Louis.

1. PRZED BALEM MASKOWYM (1922)

Staatsgalerie Moderner Kunst, Monachium

[sam artysta skrywa się za czarną maską.]

2. QUAPPI W RÓŻOWYM SWETRZE (ok. 1932-34)

Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt

3. KUSZENIE (Tryptyk 1936-37)

Staatsgalerie Moderner Kunst, Monachium

„Kuszenie (często określane jako Kuszenie świętego Antoniego), drugi z dziewięciu tryptyków Beckmana, został namalowany w Berlinie, zanim artysta udał się na wygnanie.

4. ODYSEUSZ I KALIPSO
Kunsthalle, Hamburg

5. AUTOPORTRET Z BAŃKAMI MYDLANYMI
Kolekcja prywatna

6. PEJZAŻ PRZYBRZEŻNY (1904)

Kolekcja prywatna

7. BITWA AMAZONEK (1911)

Kolekcja Rifkind, Beverly Hills CA

8. LOGGIA (1928)
Staatsgalerie, Stuttgart

Loża teatralna, ulubiony motyw malarzy impresjonistów, stanowi scenerię dla przedstawienia uwodzicielskiej kobiety, wpatrującej się, niczym sfinks i zagubionej w myślach przez balustradę, podczas gdy stojący za nią towarzysz spogląda przez operową szybę na górne poziomy foteli teatralnych. Światło padające z lewego górnego rogu nadaje twarzy kobiety wygląd maski i podkreśla jej posągową formę. Rozbieżne kierunki spojrzeń pary przekraczają granice przestrzeni obrazowej. Rezultatem jest bogato kontrastująca gra relacji powierzchni i ekspansji przestrzennej, w której ostatecznie odzwierciedla się spolaryzowana sytuacja między mężczyzną a kobietą.

[13.07.2023, Toruń]