JERZY KAWALEROWICZ - DOBRE KINO (1)

 

Jak to się zadziało, że w kraju nie w pełni demokratycznym, z wszechobecną cenzurą istniało wspaniałe kino, a filmy pokazywane (niestety bardzo rzadko) dzisiaj nie straciły nic z dawnej świetności, i, pragnę zaznaczyć, że nie mam na myśli równie fantastycznych seriali filmowych, telewizyjnych, których porównywanie z dzisiejszymi produkcyjniakami jest obelgą dla tych pierwszych.

Mógłbym oczywiście udowadniać w nieskończoność, że drzewiej bywało z polską kinematografią lepiej, ale wystarczy przedstawienie jednego nazwiska, aby uzasadnić współczesnemu widzowi moje zdanie.

Mam na myśli Jerzego Kawalerowicza (1922-2007) i jego filmy (dokonałem ich wyboru):

• "Celuloza" (1953–1954)

• "Pociąg" (1959)

• "Matka Joanna od Aniołów" (1960)

• "Faraon" (1965)

• "Śmierć prezydenta" (1977)

• "Austeria" (1983)

1.         Plakat filmu "Celuloza".

2. Scena zbiorowa

3. Młody Józef Nowak w roli Szczęsnego.

"Celuloza" będąca sfilmowaną wersją poczytnej powieści Igora Newerlego - "Pamiątka z Celulozy" opowiada o losach chłopca, który z powodu głodu we wsi, gdzie się urodził, przenosi się do fabryki celulozy we Włocławku, gdzie styka się z okrutną dla ludzi ubogich, robotników i wyrobników rzeczywistością. Prześladowany w wojsku po zakończeniu służby wojskowej powraca do "Celulozy" gdzie staje się świadomym komunistą i podejmuje działalność rewolucyjną. Film do bólu prawdziwy, ceniony w okresie PRL-u, a obecnie zapomniany w myśl poglądu, że w przedwojennej Polsce wszystko było lepsze.

4. Lucyna Winnicka i Leon Niemczyk

5. Teresa Szmigielówna, Ignacy Machowski i Leon Niemczyk

6. Roland Głowacki jako poszukiwany morderca.

"Pociąg" to niezwykły obraz nocnej podróży pociągiem na Hel, którego akcja skupia się początkowo na dwóch spotkaniu w jednym przedziale dwojga Marty i Jerzego - dojrzałych ludzi, którzy wskutek nieporozumienia nie mogą spędzić podróży w samotności, do czego dążyli kulując bilety. Pomniejszymi bohaterami "Pociągu" są: Staszek, były chłopak Marty, który wciąż ją adoruje, pasażerze - byłym więźniu obozu koncentracyjnego, który cierpi na bezsenność, żonie adwokata, która kokietuje mężczyzn, konduktorka i konduktor oraz wiele innych osób, w tym poszukiwanego przez milicję mordercy. Jerzy, który zajmuje miejsce zabójcy, zostaje przez milicjantów osadzony w oddzielnym, służbowym przedziale, a z tego uwięzienia wybawia go Marta. Kluczową sceną filmu jest wieloznaczna pogoń niemal wszystkich podróżnych - morderca zostaje schwytany, a podróżni, którzy poczuli wielką ulgę z tego powodu, powracają do pociągu, który w końcu osiąga cel przeznaczenia.

7. Plakat z filmu "Matka Joanna od aniołów" 

8. Lucyna Winnicka jako Matka Joanna od Aniołów.

9. Mieczysław Voit jako ksiądz Suryn i Lucyna Winnicka

Fabuła kolejnego obrazu oparta jest treść opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza "Matka Joanna od aniołów". W pewnym klasztorze na Smoleńszczyźnie diabły opętały zakonnice. Do klasztoru przybywa egzorcysta jezuicki Józef Suryn, którego celem będzie wypędzenie szatanów, które zagnieździły się w duszy Matki Przełożonej. W końcu egzorcyście udaje się wygnać osiem demonów z Matki Joanny, ale diabły przenikają teraz do duszy księdza Suryna.

Film przez środowiska katolickie uznany został jako obraźliwy względem religii katolickiej, ale bardzo pozytywnie został przyjęty przez widzów, krytyków polskich i zagranicznych.

[02.08.2021, Toruń]